Konstytucyjne aspekty tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta RP przez Marszałka Sejmu

Abstrakt

Polska uznająca się za demokratyczne państwo prawne jako jedną z głównych zasad konstytucyjnych przyjęła zasadę trójpodziału i równoważenia się władzy. Zatem Prezydent RP (zaliczany do władzy wykonawczej) i Marszałek Sejmu (zaliczany do władzy ustawodawczej) są podmiotami,
które mają w swoich działaniach nawzajem się równoważyć, co w praktyce może, a nawet powinno prowadzić do wzajemnego ograniczania. Ponadto Prezydent RP i Marszałek Sejmu mają różną delegację suwerena (Narodu) do sprawowania władzy w jego imieniu. Jedynie Prezydent RP wybierany jest przez suwerena bezpośrednio do sprawowania konkretnej funkcji – głowy państwa, podczas gdy osoba zostająca Marszałkiem Sejmu wskazywana jest przez Naród jedynie jako poseł i dopiero właśnie jako poseł zostaje wskazana przez innych posłów do pełnienia funkcji Marszałka Sejmu. W efekcie sytuacja, w której Marszałek Sejmu tymczasowo wykonuje obowiązki głowy państwa,
jest absolutnie wyjątkowa. Choć, jak się wydaje, nie ma konieczności szczególnie dokładnego konstytucyjnego regulowania takiej sytuacji, gdyż w tym czasie szczególnego znaczenia nabierają zwyczaje i praktyki w stosowaniu Konstytucji RP (tworzące kulturę prawną) oraz w stosunkowo dużym stopniu pozostawia się pole do działania politykom, którzy są później oceniani przez wyborców będących głosem suwerena, to jednak potrzebne są regulacje w większym niż obecnie stopniu zapewniające
bezpieczeństwo Państwa i obywateli, m.in. przez doprecyzowanie procedur przejmowania władzy.
Mimo tego, że wskazane jest w miarę możliwości jak największe zdanie się na zasady demokratycznego
państwa (ale bez zbytniej ingerencji prawnej), należy oczekiwać powściągliwości od Marszałka Sejmu, który znalazł się w sytuacji, gdy zmuszony jest zastępować głowę państwa, nie stając się nią, nawet jeżeli elementem ograniczającym działania będzie jedynie stosunkowo trudno definiowalna kultura prawna. Takiego podejścia do zagadnienia wymaga forma ukształtowania państwowości
przez współczesnego ustrojodawcę.