Komeński w Lesznie

Abstract

Jan Amos Komeński spędził w Polsce ponad dwadzieścia lat swego życia, z czego większość w Lesznie. Jego pobyt w grodzie Ra-fała i Bogusława Leszczyńskich przypadł na lata: 1628–1641, 1642–−1650 i 1654–1656 z przerwami na wyjazdy do Anglii, Siedmiogrodu, Szwecji oraz Elbląga. Opuszczając rodzinne Morawy w 1628 roku żywił nadzieję na powrót do wolnej ojczyzny. Nadzieję tę przekuł na wygnaniu w aktywność duszpasterską, polityczną i przede wszyst-kim naukową. Efekty wytężonej pracy w służbie narodu czeskiego w postaci nowoczesnych podręczników, dzieł teoretycznych stawia-jących ucznia w centrum zainteresowania pedagogiki oraz rozwijana teoria pansofii — by wyliczyć najważniejsze i najbardziej spektaku-larne osiągnięcia Comeniusa — powstały na ziemiach polskich. Pobyt i działalność Komeńskiego w Lesznie rozpatrywać należy z różnych perspektyw: przywódcy Kościoła i duchownego (pełnił funkcje kon-seniora od wiosny 1632 roku i seniora Jednoty od 1648 roku), nauczy-ciela w leszczyńskim gimnazjum (do 1629 roku) i rektora tej szkoły (w latach 1637 lub 1638–1641). Niezależnie od tych obowiązków zaj-mował się Komeński pracą naukową; był wreszcie obywatelem Lesz-na i w jego życiu także uczestniczył.