WPROWADZENIE DO PANSOFICZNYCH PODSTAW PEDAGOGIKI JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO

Abstract

Obecne hasło porusza podstawową dla całości twórczości Komeńskie-go kategorię, jaką jest pansofia. W ujęciu Morawianina była ona holistycznym, har-monijnym programem dochodzenia ludzi do pełni człowieczeństwa. Z założenia miała cechować się uniwersalizmem. Pansofia miała ujawniać się w trzech kręgach rzeczywistości: w sztuce, naturze i bóstwie. Była wyrazem przekonania, że w pozna-walnym świecie, pomimo jego zróżnicowania, obowiązują zasady, które mają charak-ter niezmienny, są powszechne i jednocześnie nieliczne. Założona przez J. A. Komeń-skiego idea miała się spełnić, jeśli zostaną zrealizowane jej cztery składniki. Zaliczał do nich: nowy język, nowe księgi, nowe szkoły oraz nowe kolegium. Jego wizja była wizją transgresyjną, zakładającą przemianę rzeczywistego człowieka w człowieka uniwersalnego, kosmicznego, irenicznego.