Kultura a dylematy bezpieczeństwa społecznego

Culture and security dilemmas

Abstrakt

Kultura wywierając wpływ na ludzkie zachowania, postawy, wartości i przekonania stanowi ważny klucz do rozumienia społeczeństwa. Podobnie jak życie społeczne, kultura nie jest bytem statycznym i niezmiennym. Szczególnie we współczesnym świecie jej zmienność i dynamika jest związana z przemianami jakie się dokonują i ich tempem, jakie nigdy dotąd nie miało miejsca. Mimo tej zmienności kultura może jednak stanowić zestaw narzędzi z którego ludzie czerpią strategie działania i służyć analizowaniu zagadnień opisujących zależności między kulturą a bezpieczeństwem społecznym. Analizując bogactwo definicji kultury dostrzegamy jej znaczenie dla bezpieczeństwa społecznego. Zależy ono dużym stopniu od wartości, norm i wzorów zachowań, które określają porządek społeczny. Staje się to podstawą poczucie bezpieczeństwa w jego subiektywnym wymiarze. Wpływa także na możliwości jego kształtowania w społeczeństwie. Bezpieczeństwo społeczne to niezwykle istotna wartość i potrzeba dla każdego człowieka. Warunkuje ono też jakość życia obywateli, oddziałuje na poziom życia społecznego i funkcjonowanie państwa oraz jego szanse rozwojowe. Na kształt bezpieczeństwa społecznego w znaczny stopniu wpływają zasady polityki społecznej, które w wymiarze praktycznym stają się wyznacznikiem kultury bezpieczeństwa społecznego w ujęciu systemowym. Poznanie kultury danego społeczeństwa jest bowiem podstawą kształtowania bezpieczeństwa społecznego i kreowania warunków jego urzeczywistnienia. Ważne jest badanie zależności między życiem społecznym a kulturą, wzajemnych uwarunkowań i zmian, jakim podlegają. W tym także w aspekcie zachowań ludzi pod kątem właśnie istotnych wartości, norm i oczekiwań dotyczących bezpieczeństwa. Poszczególne elementy kultury bezpieczeństwa społecznego mają swój pierwotny charakter. Najczęściej powstają oddolnie i spontanicznie w zależności od warunków życia i dominujących w danym czasie zagrożeń i problemów społecznych. Badanie kultury w kontekście bezpieczeństwa społecznego ma bardzo skomplikowany charakter ze względu na jej uwikłanie w szeroki kontekst procesów ekonomicznych, społecznych i politycznych. Jednak istotnym wyznacznikiem budowania kultury bezpieczeństwa ma jej dylematowy charakter wynikający z przemian, jakie dokonują się we współczesnym świecie.