Wartości etyczne i etniczne w kulturze organizacyjnej na Łotwie. Część I

Abstrakt

Autorzy artykułu wskazują na wagę badania środowiska gospodarczego, kultury organizacyjnej na Łotwie, jako kraju zróżnicowanego etnicznie, z uwzględnieniem wpływu czynnika etnicznego. Ponieważ w różnorodności etnicznej Łotwy wyróżnić można dwa bieguny etnokulturowe – etnicznych Łotyszy, którzy stanowią trzon łotewskiego państwa narodowego, oraz Rosjan, jako największą mniejszość w kraju, autorzy artykułu skupili się na zagadnieniu charakteru różnic etnicznych w łotewskiej kulturze organizacyjnej. Złożoność takiego podejścia do opisu wynika z faktu, że zdecydowana większość prac naukowych na Łotwie, uwzględniających wpływ czynnika etnicznego na życie społeczne, należy do obszaru nauk politycznych i badań socjologicznych. Podczas gdy nieliczne publikacje z zakresu nauk ekonomicznych traktują ugruntowaną kulturę organizacyjną w tym kraju głównie jako jednorodną całość etniczno-kulturową. Aby potwierdzić hipotezę, że czynnik etniczny odgrywa również ważną rolę w życiu gospodarczym Łotwy, autorzy artykułu, w 2021 roku, zorganizowali badanie socjologiczne w ramach projektu „Interakcja jednostki, społeczeństwa i państwa w ogólnym procesie historii Łotwy: konflikty wartości i kształtowanie się wspólnych wartości w historycznych punktach zwrotnych”. Celem tego badania była identyfikacja etnicznych cech kultury organizacyjnej na Łotwie poprzez naturę relacji etycznych pomiędzy Łotyszami i Rosjanami w życiu gospodarczym kraju. Jako kluczowy wskaźnik integralności kultury organizacyjnej dla wieloetnicznego środowiska Łotwy, autorzy wybrali wartość uniwersalnych norm moralnych, przede wszystkim sprawiedliwości, do regulowania stosunków między etnicznymi Łotyszami i Rosjanami, do wzajemnej oceny ich zawodowych i osobistych cech w życiu firm i organizacji. Dane z tego badania wykazały, że wysoka ocena ideałów sprawiedliwości jest charakterystyczna dla świadomości moralnej zarówno respondentów łotewskich, jak i rosyjskich. Jednocześnie stosunek do realizacji tych ideałów, a także innych wartości moralnych, w zachowaniach ekonomicznych, komunikacji biznesowej, w przyjmowaniu etyki korporacyjnej oraz poszanowaniu ustalonej hierarchii w przedsiębiorstwie i organizacji, w postrzeganiu zawodowych, moralnych,  psychologicznych cech pracowników o różnych tożsamościach etnicznych ma pewne różnice między przedstawicielami tych grup. Wskazuje to na istotne miejsce faworyzowania etnicznego zarówno w świadomości etnicznych Łotyszy, jak i Rosjan przy ocenie strony przeciwnej, a co za tym idzie na istnienie subkultur etnicznych w obrębie kultury biznesowej i kultury organizacyjnej na Łotwie. Ze względu na obszerność artykułu podzielono go na dwie części. W pierwszej części przedstawiono teoretyczne uzasadnienie rozumienia relacji pomiędzy wartościami etycznymi i etnicznymi w kulturze organizacyjnej. W drugiej części zaprezentowano dane z badań socjologicznych i ich analizę.