FATF – kluczowy globalny architekt AML. Od instytucji peryferyjnejdo kluczowego organu zarządzania

Abstrakt

Celem artykułu jest ocena wartości dodanej strategii eksperymentalnego zarządzania stosowanej przez Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) w kształtowaniu polityki przeciwdziałania praniu pieniędzy (anti-money laundering – AML) poprzez przedstawienie mechanizmu regulacyjnego AML na poziomie Unii Europejskiej (UE) z perspektywy sektora adwokackiego. Artykuł przedstawia pojęcie „eksperymentalnego zarządzania” w kontekście destabilizacji tradycyjnych form władzy istniejących w prawie krajowym i tworzenia nowych mechanizmów odpowiedzialności. W celu analizy tego pojęcia autor odnosi się do rekomendacji FATF, które są wiążące dla przedstawicieli zawodów prawniczych, ponieważ przypisując adwokatom rolę „strażników” systemu AML, globalny system regulacyjny pośrednio uznaje ich za osoby potencjalnie ułatwiające proceder prania pieniędzy. Z analizy można wyciągnąć następujące główne wnioski: 1. Dobre zarządzanie nie zawsze oznacza zarządzanie demokratyczne. Wynika to z faktu, że pakiet legislacyjny AML przewiduje utworzenie Europejskiego Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (AMLA), który będzie miał uprawnienia do wydawania prawnie wiążących decyzji wobec przedstawicieli zawodów prawniczych – adwokatów. Ogranicza to zakres immunitetu adwokackiego, podważając jego kluczowy element – niezależność adwokatów, co może negatywnie wpłynąć na praworządność. 2. Istnieją obawy prawne dotyczące wybranej strategii regulacyjnej. Ustanowienie ram AML na poziomie ponadnarodowym może stwarzać zagrożenie dla praworządności. Treść i uzasadnienie pakietu legislacyjnego AML powinny być zgodne z zasadami przyznania, proporcjonalności i pomocniczości, określonymi w artykule 5. Traktatu o Unii Europejskiej, co zapewni właściwe zarządzanie kompetencjami Unii w granicach uprawnień przyznanych jej przez państwa członkowskie w traktatach.