Człowiek a prawda. Paremiczne ukształtowanie odniesień
DOI:
https://doi.org/10.34739/clg.2022.14.08Słowa kluczowe:
truth, values, man, paremies, Polish language, Slavic languagesAbstrakt
The description of the category of truth in the light of linguistic material is characterized by its reference to man. The analysis of the Polish paremies against the background of other Slavic languages reveals a two-way relationship: truth in relation to man and man in relation to truth. It allows for the reconstruction of: in connection with man; being in harmony with the truth and being inconsistent with the truth in the dimension of correlating a person with the truth.
Pobrania
Bibliografia
Źródła
Adalberg S. (1889–1894): Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Warszawa.
Aksamìtaǔ A. (2000): Prykazkì ì prymaǔkì, Mìnsk.
Ânkoǔskì F. (1992): Belaruskìâ prykazkì, prymaǔkì, frazealagìzmy, Mìnsk.
Čelakovský F.L. (2000): Mudrosloví narodu slovanského ve příslovích, Praha.
Dalʹ V. (1984): Poslovicy russkogo naroda. Sbornik v dvuh tomah, Moskva.
Esipenko D., Novičenko M. (oprac.) (1992): Ukraïnsʹkì prislìv'â ta prikazki, Kiïv.
Flajšhans V. (2013): Česká přísloví sbírka přísloví a pořekadel lidu českého v Čechách, na Moravě av Slezsku, t. I‒II, Olomouc.
Ivanoǔ Â.Â., Ivanova S.F. (2007): Polʹska-belaruski parèmiâlagičny slolnik, Magilëǔ.
Kolberg O. (1977): Przysłowia, Warszawa.
Krzyżanowski J. (red.) (1969–1972): Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowio-wych polskich. W oparciu o dzieło Samuela Adalberga, t. I–III, Warszawa.
Masłowscy D. i W. (2003): Przysłowia polskie i obce, Warszawa.
Mokienko V.M., Nikitina T.G. (2007): Bolʹšoj slovarʹ russkih pogovorok, Moskva.
Nomis M. (1993): Ukraïnsʹkì prikazki, prislìv`â ì take ìnše, oprac. M.M. Pazâk, Kiïv.
Nyczaj S. (red.) (1994): Mała księga przysłów polskich, Radom.
Paczolay G. (2002): European proverbs in 55 languages with equivalents in Arabic, Persian, Sanskrit, Chinese and Japanese, De Proverbio.com.
Polenakoviḱ H., Penušliski K. (red.) (1954): Makedonski narodni umotvorbi, t. IV, kn. 1, Poslovici, Skopje.
Pomierska J. (2013): Przysłowia kaszubskie. Studium z paremiografii i paremiologii, Gdańsk.
Slavejkov P.R. (1954): Bʺlgarski pritči ili poslovici i harakterni dumi, Sofiâ.
Sobolev A.I. (1961): Narodnye poslovicy i pogovorki, Moskva.
Świerczyńska D. (2001): Przysłowia są... na wszystko, Warszawa.
Tomić D. (1999): Srpske narodne pripovetke i poslovice, Novi Sad.
Zaorálek J. (1963): Lidová rčení, Praha.
Záturecký A.P. (1975): Slovenské príslovia, porekadlá a úsloviá, Bratislava.
Literatura
Bugajski M. (2014): Prawda w słownikach języka polskiego. Rekonesans badawczy, w: Oblicza prawdy w filozofii, kulturze, języku, red. A. Kiklewicz, E. Starzyńska-Kościuszko, Olsztyn, s. 163–175.
Dźwigoł R. (2014): Potoczne rozumienie pojęcia «prawda» ‒ analiza polskich przysłów, w: Oblicza prawdy w filozofii, kulturze, języku, red. A. Kiklewicz, E. Starzyńska- -Kościuszko, Olsztyn, s. 235–247.
Grzegorczykowa R. (2007): Oblicza prawdy (rozumienie prawdy w perspektywie se-mantycznej), „Przegląd Humanistyczny” LI/1, s. 9‒13.
Kleszczowa K. (2012): Tajemnice dynamiki języka. Księga jubileuszowa, Katowice.
Kowalczyk S. (1980): Podstawy światopoglądu chrześcijańskiego, Warszawa.
Pajdzińska A. (2006): Studia frazeologiczne, Łask.
Puzynina J. (1991): Co język mówi o prawdzie?, w: Words are Physicians for an Ailing Mind, red. M. Grochowski, D. Weiss, München, s. 339‒347.
Šmelev A.D. (2002): Russkaâ âzykovaâ modelʹ mira. Materialy k slovarû, Moskva.
Smirnova E.E. (2010): Koncept «pravda» v russkom âzykovom soznanii (na materiale folʹklornyh tekstov tolkovyhi frazeologičeskih slovarej sovremennogo russkogo âzyka), „Vestnik nižegorodskogo universiteta im. N.I. Lobačevskogo. Filologiâ” 5 (1), s. 355–361.
Vysočanʹski V. (2014): Paremiologičeskaâ kartina osuŝestvleniâ pravdy, nepolnoj pravdy,otsutstviâ i nepravdy, w: Âzyk. Kulʹtura. Socium: realii, kategorii i mehanizmy vzaimodejstviâ. Sbornik naučnyh trudov po itogam meždunarodnogo naučno-praktiče-skogo seminara povoprosam filologičeskogo obrazovaniâ i mežkulʹturnoj kommunika-cii (oktâbrʹ 2013 g.), red. N.N. Semenenko, Staryj Oskol, s. 52‒62.
Wysoczański W. (2014): Aspekty prawdy w języku (na materiale leksyki i frazeologii języka polskiego i słowackiego), w: Oblicza prawdy w filozofii, kulturze, języku, red. A. Kiklewicz, E. Starzyńska-Kościuszko, Olsztyn, s. 213‒234.
Wysoczański W. (2019): Kategoria PRAWDY. Perspektywa paremiczna, „Roczniki Humanistyczne. Słowianoznawstwo” Vol 67, No 7, s. 43–61.
Zgółka T. (1998): Język wśród wartości, Poznań.
